Πέμπτη 26 Σεπτεμβρίου 2019

Το Δέλτα του ποταμού Έβρου - Ο φτερωτός κόσμος στο Δέλτα του Έβρου.

ΤΟ ΔΕΛΤΑ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΕΒΡΟΥ

Στη βορειανατολική γωνία της Ελλάδας και σε απόσταση 20 περίπου χιλιομέτρων από την Αλεξανδρούπολη, στο σταυροδρόμι ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση, το Βορρά και το Νότο, ο ποταμός Έβρος σχηματίζει ένα οικοσύστημα διεθνούς σημασίας σύμφωνα με τη Σύμβαση Ραμσάρ, γνωστό ως δέλτα του Έβρου.




Η γειτνίαση του υδάτινου συστήματος του ποταμού Έβρου και των παραποτάμων του με τις ανατολικές απολήξεις του ορεινού όγκου της Ροδόπης, δημιούργησε μια σειρά οικοσυστημάτων που εκτεινόταν από την περιοχή του Δερείου ως τη θάλασσα, με μεγάλη ποικιλία βιοτόπων με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Η ευνοϊκή γεωγραφική θέση του δέλτα σε σχέση με τους άξονες μετανάστευσης των πουλιών, το σχετικά ήπιο κλίμα, η απομόνωση και η δυσκολία πρόσβασης στην περιοχή συνετέλεσαν ώστε το δέλτα του ποταμού Έβρου να αποτελεί ζωτικό χώρο φιλοξενίας μεγάλης ποικιλίας ζώων. Στον ποταμό Έβρο και στο δέλτα έχουν βρεθεί 46 είδη ψαριών, 7 είδη αμφιβίων, 21 είδη ερπετών και περισσότερα από 40 είδη θηλαστικών. Αναμφίβολα όμως, η μεγάλη αξία του δέλτα συνίσταται στην πλούσια ορνιθοπανίδα του. Έχουν παρατηρηθεί 304 είδη πουλιών από τα 423 είδη της Ελλάδας.

Για πολλές δεκαετίες το οικοσύστημα εξελισσόταν σύμφωνα με τους ρυθμούς της φύσης. Οι φερτές ύλες που κατέβαζε ο ποταμός Έβρος από τη λεκάνη απορροής του, τροφοδότησαν την περιοχή και δημιούργησαν προσχώσεις οι οποίες αργότερα έδωσαν τη θέση τους στα απέραντα εύφορα χωράφια. Η μικρή υψομετρική διαφορά του δέλτα από την επιφάνεια της θάλασσας και τα άφθονα νερά του ποταμού είχαν σαν αποτέλεσμα να πλημμυρίζει η περιοχή ανάμεσα στους δύο βραχίονές του, από τις Φέρες ως τη θάλασσα για αρκετούς μήνες το χρόνο. Χιλιάδες αποδημητικά πουλιά έβρισκαν καταφύγιο κατά τα μακρινά τους ταξίδια. Μεγάλα κοπάδια από πάπιες ξεχειμώνιαζαν στις λίμνες ενώ χιλιάδες χήνες τρέφονταν στα πλούσια λιβάδια. 

                   



 Στις δεκαετίες 1950-1960 το μοναδικό αυτό εργαστήρι της φύσης άλλαξε μορφή και λειτουργικότητα και η αντίστροφη μέτρηση για την άγρια ζωή άρχισε. Οι αποξηράνσεις και οι εκχερσώσεις για την απόκτηση καλλιεργήσιμης γης, τα αποστραγγιστικά και τα αρδευτικά έργα τα οποία περιλάμβαναν αλλαγή της κοίτης του ποταμού, διανοίξεις καναλιών, υψώσεις αναχωμάτων κ.λπ. είχαν συνέπεια την απώλεια μεγάλων εκτάσεων του υγροτόπου με σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Το γλυκό νερό περιορίστηκε και ρυθμιστής είναι πλέον η θάλασσα. Τα λιβάδια μειώθηκαν με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται μεγάλος αριθμός αγροτικών ζώων στον υγρότοπο. Η ρύπανση των υδάτων και η αλλοίωση του υδρολογικού καθεστώτος μείωσαν σε ανησυχητικό βαθμό τις ποσότητες αλλά και τα είδη των ψαριών. Οι μουρούνες δεν έρχονται πλέον στο δέλτα του Έβρου για να γεννήσουν τα αυγά τους. Μερικά από τα είδη των πουλιών που φώλιαζαν, σταμάτησαν να αναπαράγονται ενώ έχουν μειωθεί και οι αριθμοί των υδροβίων που διαχειμάζουν στο δέλτα του Έβρου. 

  Μια περιήγηση στο δέλτα του Έβρου


Το βορειανατολικό τμήμα του δέλτα γνωστό και ως πλημμυρίζουσα ζώνη, καλύπτεται από πυκνούς θαμνώνες με αρμυρίκια, ενώ κατά το μήκος του ποταμού σχηματίζεται πυκνό δάσος με λεύκες, ιτιές, σκλήθρα, φτελιές, γεμάτο αναρριχητικά φυτά. Το θαυμάσιο αυτό δάσος δίνει καταφύγιο στις χαλκόκοτες και στις χουλιαρομύτες που περνούν κατά τη μετανάστευση, στους ερωδιούς, στα αρπακτικά πουλιά που χρησιμοποιούν το δέλτα για ανεύρεση τροφής και στα λιγοστά άγρια ζώα που απέμειναν στο δέλτα όπως η αλεπού και το τσακάλι. Όταν οι καιρικές συνθήκες είναι εξαιρετικά δριμείς, λύκοι και αγριογούρουνα περνούν το ποτάμι ψάχνοντας για τη λεία τους.

  



Κατεβαίνοντας νοτιότερα προς τη θάλασσα το δάσος παραχωρεί τη θέση του σε πυκνούς και αδιαπέραστους καλαμώνες κοντά στη λίμνη Νυμφών και στις άλλες λίμνες γλυκού νερού όπως το Τσεκούρι, τη Σκέπη, τα Σπίτια, τη Γυναίκα.

Κατά μήκος των ακτών και στα νησάκια, εκεί όπου κύριος ρυθμιστής είναι η θάλασσα, αναπτύσσεται αμμόφιλη βλάστηση, ενώ το αλμυρό νερό εισχωρεί στη στεριά σχηματίζοντας αλμυρόβαλτους με αλόφυτα, σημαντικούς βιότοπους για πολλά είδη πουλιών. Στα υφάλμυρα νερά των λιμνοθαλασσών Δράνα, Λακί, Παλούκια αναπτύσσεται πλούσια υδρόβια βλάστηση, τροφή για πάπιες, κύκνους και άλλα υδρόβια πουλιά. Στα νερά αυτά έρχονται και τα κοπάδια των μεταναστευτικών ψαριών για να αναπτυχθούν και να επιστρέψουν στη θάλασσα.




Οι εποχές στο δέλτα του Έβρου


Η μοναδική ομορφιά και η ποικιλότητα που προσφέρει το δέλτα του Έβρου και η γύρω περιοχή όλες τις εποχές του χρόνου, θα εντυπωσιάσουν τον επισκέπτη που θα θελήσει να το γνωρίσει ή να το σπουδάσει.

Οι χειμερινοί μήνες είναι κατεξοχήν μήνες των υδρόβιων πουλιών. Αρκετές χιλιάδες από αυτά ξεχειμωνιάζουν στο δέλτα καθώς στις βόρειες περιοχές της Ευρώπης και της Ασίας ο χειμώνας είναι εξαιρετικά δριμύς. Σε μια περιήγηση κατά μήκος των κεντρικών αναχωμάτων που οδηγούν στα αντλιοστάσια και το δασικό φυλάκιο ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει τα Βουτηχτάρια, τους Κορμοράνους, τις Λαγγόνες, τους Αργυροτσικνιάδες και τους Σταχτοτσικνιάδες, τους γλάρους και τα αρπακτικά. Πλησιάζοντας τις λιμνοθάλασσες Δράνα, Λακί και Παλούκια θα αντικρύσει κοπάδια από όλα σχεδόν τα είδη πάπιας όπως Σφυριχτάρια, Ψαλίδες, Σαρσέλλες, Πρασινοκέφαλες, Καπακλήδες, Κιρκίρια κ.ά. Οι Πελεκάνοι με τους Κορμοράνους είναι σχεδόν μόνιμα στην αμμονησίδα των Παλουκιών ενώ τα Φοινικόπτερα μετακινούνται από τη Δράνα προς τα δυτικά παράλια και από εκεί στις εκβολές του ποταμού Έβρου ή τη λίμνη Νυμφών. 



Οι κύκνοι σκορπισμένοι όπου υπάρχει νερό ψάχνουν την τροφή τους. Στις χέρσες εκτάσεις ανάμεσα στη Δράνα και τα Παλούκια οι χήνες ανήσυχες, με το κουνιστό περπάτημά τους βόσκουν, έτοιμες να πετάξουν με τον παραμικρό θόρυβο. Εντυπωσιακή είναι η παρουσία των αρπακτικών όπως του Καλαμόκιρκου, του Βαλτόκιρκου και του Πετρίτη που πετούν ολόγυρα ψάχνοντας για τροφή. Ο επισκέπτης θα έχει την ευκαιρία να παρατηρήσει το θαλασσαετό, ένα από τα πλέον σπάνια πουλιά της Ελλάδας, να κάθεται σε κάποια στρατηγική θέση γύρω από τις λιμνοθάλασσες των Παλουκιών ή της Δράνας περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για τη λεία του, κάποια αδύναμη πάπια.




Κατά τους ανοιξιάτικους μήνες, Μάρτιο και Απρίλιο, καθώς και κατά τους φθινοπωρινούς Σεπτέμβριο και Οκτώβριο, όταν γίνεται η μετανάστευση των πουλιών, ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να παρατηρήσει ένα μεγάλο αριθμό μεταναστευτικών ειδών, από τα οποία μερικά είναι αρκετά σπάνια. Την άνοιξη η εικόνα του δέλτα είναι ιδιαίτερα ελκυστική καθώς μεγάλες εκτάσεις είναι ακόμη πλημμυρισμένες, το πράσινο χρώμα της βλάστησης κυριαρχεί και τα ανθισμένα αρμυρίκια συμπληρώνουν το πολύχρωμο μωσαϊκό του. Η Αβοκέτα, ο Πρασινοσκέλης, η Σταχτοσκαλίδρα, ο Μαχητής και η σπάνια Λεπτομύτα παρατηρούνται στα ρηχά νερά των βαλτότοπων στα νότια παράλια κοντά στη Δράνα ενώ ο Καλαμοκανάς, η Αγκαθοκαλημάνα, το Νεροχελίδονο ετοιμάζονται για αναπαραγωγή. Ανήσυχοι ο Φιδαετός, ο Στεπόκιρκος και ο Λιβαδόκιρκος ψάχνουν για την τροφή τους πάνω στις εκτάσεις του δέλτα ενώ ο Ψαραετός κάθεται πάνω στους μεγάλους κορμούς δένδρων που κατεβάζουν τα νερά του ποταμού στις εκβολές του, έτοιμος να αρπάξει τη λεία του. Τα νησάκια παρουσιάζουν μοναδικό θέαμα καθώς εδώ έχουν έρθει τα γλαρόνια όπως το Ποταμογλάρονο, το Νανογλάρονο και το Γελογλάρονο, για να φωλιάσουν.




Οι μήνες Μάιος και Ιούνιος είναι μήνες αναπαραγωγής και όσα πουλιά δεν έχουν μεταναστεύσει βρίσκονται ήδη συγκεντρωμένα στις φωλιές τους, σε αθέατα σημεία, για να αρχίσει η αναπαραγωγική διαδικασία. Αυτή την εποχή θα παρατηρηθεί και ο Στρειδοφάγος, ο Κοκκινοσκέλης, ο Πορφυροτσικνιάς, και ο Κρυπτοτσικνιάς.

Στους καλοκαιρινούς μήνες Ιούλιο και Αύγουστο, η αναπαραγωγή των πουλιών έχει ολοκληρωθεί. Επειδή τα νερά αρχίζουν να ελαττώνονται λόγω της υψηλής θερμοκρασίας, λιγοστεύουν και οι βιότοποι των πουλιών. Λίγο αργότερα αρχίζει η φθινοπωρινή μετανάστευση. Αυτή την εποχή θα παρατηρηθεί και μεγάλος αριθμός πελαργών που αποτελεί μοναδικό θέαμα, καθώς συγκεντρώνονται στο δέλτα για το μακρινό τους ταξίδι. Το νότιο τμήμα του δέλτα παίρνει χαρακτηριστικό βαθύ κόκκινο χρώμα της αλοφυτικής βλάστησης με κυρίαρχο είδος την Salicornia europaea. Τα κοπάδια με τις αγελάδες και τα πρόβατα βόσκουν στους θαμνώνες με τα αρμυρίκια ψάχνοντας για σκιερά και υγρά μέρη. Οι ψαράδες με τις χαρακτηριστικές βάρκες, τις πλάβες, εξορμούν με τα καλαμωτά για να ψαρέψουν κοντά στα νησάκια και τις εκβολές του ποταμού.

Ανακαλύπτοντας την ομορφιά του τοπίου, ο επισκέπτης του δέλτα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός. Η ηρεμία και η αρμονία είναι χαρακτηριστικά της περιοχής που πρέπει να τα σεβαστούμε.



·        Ας μην πλησιάζουμε κοντά σε πουλιά που φωλιάζουν. Υπάρχει κίνδυνος να τρομάξουν και να εγκαταλείψουν τις φωλιές τους.

·        Ας περπατήσουμε μόνο στα μονοπάτια και τις καθορισμένες διαδρομές.

·        Ας μην κόψουμε κλαδάκια ή λουλούδια. Η αλυσίδα της ζωής στον υγρότοπο είναι εύθραυστη και εύκολα καταστρέφεται.

·        Ας φροντίσουμε να μην αφήσουμε πίσω μας σκουπίδια και πλαστικές σακούλες.

·        Ο υγρότοπος του Έβρου, με το σπάνιο τοπίο και την τεράστια βιοποικιλότητά του, αποτελεί στολίδι και πολιτιστική κληρονομιά όλων μας.

ΠΗΓΗ: http://www.xanthi.ilsp.gr/schools/text_f.asp?codet=116&file=deltaebrounew.htm ,
https://www.athensmagazine.gr/, e-evros.gr, evros24.gr,

6 σχόλια:

  1. Πρέπει να σεβόμαστε τη φύση για να μη χαλάσουμε την αρμονία της...τι σοφή συμβουλή! Αλλά όπως αναφέρεις άλλαξε μορφή το δέλτα του Έβρου σε βάρος των πτηνών και ζώων της περιοχής!
    'Ηδη η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει για κάθε πτυχή της φύσης!
    Πόσο όμορφα τα βίντεο και χρήσιμες πολύ οι πληροφορίες σου!
    Καλημέρα Κυριακή μου Να περάσεις ένα όμορφο Σ/Κο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλή Κυριακή ! Άννα :)Οφείλουμε να σεβόμαστε τη φύση , είμαστε μέρος της . Το δέλτα του Έβρου είναι πλούσιο σε βιοποικιλότητα και όμως υπάρχουν είδη πουλιών , ψαριών που δεν αναπαράγονται πιά στο δέλτα . Το θετικό είναι εξακολουθούν να έρχονται υδρόβια πουλιά , αρπακτικά πουλιά , μεταναστευτικά ψάρια , σπάνια είδη σύμφωνα με τις τελευταίες καταμετρήσεις . Το ενθαρρυντικό είναι οι προσπάθειες να γίνει γνωστό το δέλτα του Έβρου ως σπάνιος πλούσιος υδροβιότοπος με την περιβαλλοντική εκπαίδευση , με τον εναλλακτικό τουρισμό ώστε να προστατευθεί .
      Ευχαριστώ πολύ , να απολαύσεις την όμορφη Κυριακή !! :)

      Διαγραφή
  2. Εκπληκτική παρουσίαση. Γεμάτη σεβασμό στον πανέμορφο αυτό τόπο. Μπράβο Κυριακή μου. Αξίζει κάθε επαίνου η δουλειά σου εδώ.
    Έβρος, μια ευλογημένη γη, που κάποιοι προσπαθούν να την οριοθετήσουν και να στήσουν συρματοπλέγματα και τείχη απέναντι στους ανθρώπους. Λες και η φύση είναι τσιφλίκι τους.
    Μπράβο καλή μου φίλη.
    Καλά να περνάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλό μεσημέρι johnpit !! :) Ευχαριστώ πολύ για την επίσκεψη και τα καλά σου λόγια !!
      Το δέλτα του Έβρου είναι ένας μοναδικά σπάνιος υδροβιότοπος , που φιλοξενεί τους χειμερινούς μήνες εκατοντάδες υδρόβια και σπάνια είδη πουλιών . Επίσης στο δέλτα αναπαράγονται πολλά είδη πουλιών και ψαριών . Υπάρχει όμως λαθροθηρία που απειλεί τα είδη της περιοχής . Πέρσι βρέθηκαν πέντε άλογα νεκρά , τις τελευταίες ημέρες σκοτώθηκαν δύο σπάνια αρπακτικά από τις ανεμογεννήτριες στη γύρω περιοχή .Το πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης τεράστιο θέμα όπως σε όλο το Ανατολικό Αιγαίο . Το Δέλτα του Έβρου προστατεύεται από τη Διεθνή Συνθήκη Ραμσάρ και ανήκει στο Δίκτυο NATOURA 2000 προστατευόμενων περιοχών . Είναι μέρος που οφείλεται άνθρωποι και φύση να συμβιώνουν αρμονικά , ώστε να διαφυλαχθεί η ισορροπία του . Να απολαύσεις την όμορφη Κυριακή ! :)

      Διαγραφή
  3. Αυτό που διάβασα και είδα είναι ένα από τα απωθημένα μου ταξίδια. Να καταφέρω να επισκεφθώ το Δέλτα και να τα δω όλα με τα μάτια μου και τα ακούσω με τα αυτιά μου. Η άνοιξη απ' ό,τι κατάλαβα είναι η καλύτερη εποχή. Θα το κάνω αυτό το ταξίδι οπωσδήποτε αλλιώς θα σκάσω.
    Σ'ευχαριστώ Κυριακή μου για τις πολύτιμες πληροφορίες.

    Ένα πράγμα μόνο με στενοχώρησε, οι βάρκες με τους τουρίστες που έτρεχαν τόσο γρήγορα και έκαναν τόσο θόρυβο σε περιοχές που υποτίθεται πως πρέπει να σέβεται ο άνθρωπος. Κι αν φανταστώ πόσες τέτοιες βάρκες κάνουν δρομολόγια την ημέρα ανάμεσα στις αμμονησίδες με τα πουλιά και στους βαλτότοπους, τότε δεν πρόκειται απλά για ενόχληση αλλά γίνεται εισβολή.
    Καλό Σ/Κ Κυριακή μου, καλά να περνάς στον παραδεισένιο τόπο σου!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Καλό μεσημέρι Μαρία ! :) Χαίρομαι που σε έφερα κοντά σε ένα ονειρεμένο ταξίδι σου και εγώ δεν έχω επισκεφθεί το Δέλτα του Έβρου . Υπάρχει το κέντρο πληροφόρησης Δέλτα του Έβρου στην Τραϊανούπολη , που οργανώνει εκπαιδευτικές εκδρομές και ξεναγήσεις με μικρά λεωφορεία και βάρκες στο δέλτα . Αν θέλεις έρχομαι και εγώ παρέα .:)
    Ο θόρυβος από τις μηχανές στις βάρκες ενόχλησε και εμένα αλλά υποθέτω , όταν πλησιάζουν μέρη με πουλά σβήνουν ,γιατί τα πουλιά φοβούνται και φεύγουν . Το βίντεο γυρίστηκε το 2009 , ελπίζω οι συνεργάτες της ξενάγησης να απέκτησαν περισσότερο οικολογική ευαισθησία με τα χρόνια .
    Καλό ήρεμο φθινόπωρο να έχουμε Μαρία για όλο τον κόσμο και τον πλανήτη !!
    Ευχαριστώ πολύ για την επίσκεψη , να απολαύσεις την όμορφη Κυριακή ! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή