Δώδεκα χιλιόμετρα δυτικά από την Αλεξανδρούπολη βρίσκεται η κοινότητα της Μάκρης με το γραφικό λιμανάκι του Πλατάνου. Πάνω από την παραλία ένας φυσικός όγκος με μία τούμπα (γήλοφο) στην κορυφή του. Μέσα στο βράχο ανοίγεται μία σπηλιά, γνωστή στους ντόπιους ως Σπηλιά του Κύκλωπα, η οποία παρουσιάζει ίχνη χρήσης από τα προϊ στορικά χρόνια έως τα βυζαντινά χρόνια, ενώ περιφερειακά της έχουν λαξευτεί διάφορες κατασκευές, όπως κόγχες και σκαλοπάτια.
Η ανασκαφή, που πραγματοποιείται τα τελευταία χρόνια στην τούμπα, έφερε στο φως ένα σπουδαίο νεολιθικό οικισμό (4500-3000 π.Χ.), που θεωρείται από τους σημαντικότερους των Βαλκανίων. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένας κεντρικός χώρος του οικισμού που ορίζεται από πήλινη πλατφόρμα, δάπεδο με αποθηκευτικά αγγεία και λάκκο και συνδέεται πιθανώς με την παρουσία πρώιμης εξουσίας που οργανώνει τις οικονομικές δραστηριότητες.
Παλιότερα οι μελετητές τοποθετούσαν εδώ το Σέρρειον ακρωτήριο της Σαμοθρακικής Περαίας. Όμως από τα αποτελέσματα της ανασκαφικής έρευνας αποδεικνύεται ότι πρόκειται για ένα μικρό και πιθανώς ανώνυμο εμπορικό σταθμό. Αργότερα, γύρω στο 10ο μ.Χ. αι., η τούμπα μετατρέπεται σε νεκροταφείο και ο οικισμός μεταφέρεται στην περιοχή της σύγχρονης Μάκρης, γεγονός που δηλώνεται από σημαντικά ερείπια, όπως τμήματα βυζαντινής οχύρωσης, βυζαντινοί ναοί από το 10ο και 12ο αι. μέχρι τη Μεταβυζαντινή εποχή και την Τουρκοκρατία, λουτρά και τέλος μπεκτασικό νεκρικό μνημείο.
Τελευταίος σταθμός προς τα δυτικά για τον επισκέπτη είναι η Αρχαία Μεσημβρία ή Ζώνη. Η ανασκαφή του χώρου έδειξε πως στη θέση αυτή υπήρχε αρχικά ένας οικισμός της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου-η σχετική κεραμεική χρονολογείται στον 8ο και 7ο π.Χ. αι., όπου κατοικούσαν Θράκες από το φύλο των Κικόνων, και στο τέλος του 7ου π.Χ. αι. ήρθαν άποικοι από τη Σαμοθράκη και ίδρυσαν μία πόλη της Περαίας τους.
Η έρευνα μέχρι πρόσφατα την ταύτιζε με τη Μεσημβρία, το δυτικότερο πόλισμα της Σαμοθρακικής Περαίας, όπως αναφέρει ο Ηρόδοτος. Ο ελληνικός πληθυσμός έζησε αρμονικά και χωρίς προβλήματα με τον θρακικό από τον 7ο π.Χ. αι. μέχρι τον 1ο μ.Χ. αι., που ερημώνεται η περιοχή.
Η πόλη περιβάλλεται από τείχος ενισχυμένο με πύργους. Στο εσωτερικό παρατηρείται ένας δεύτερος τειχισμένος οικισμός με εργαστήρια και καταστήματα που χρονολογούνται από τον 5ο μέχρι το 2ο π.Χ. αι., ιδιωτικές οικίες με αυλές, δίκτυο δρόμων και δυο ιερά οικοδομήματα: το ιερό της Δήμητρας (4ος-3ος π.Χ. αι.) και ο αρχαίος ναός του Απόλλωνα (6ος-5ος π.Χ. αι.). Στο ιερό της Δήμητρας ανακαλύφτηκε "θησαυρός" από ασημένια πλακίδια-αφιερώματα των αρχαίων προσκυνητών, ενώ στο ναό του Απόλλωνα βρέθηκαν τμήματα αρχαu κού κούρου και αττικά, μελαμβαφή και μελανόμορφα αγγεία με χαραγμένο το όνομα του θεού. Έξω από το τείχος εκτείνεται το νεκροταφείο.
Η εύρεση περίπου 2000 νομισμάτων της Ζώνης στις τελευταίες ανασκαφικές περιόδους οδηγεί στην ταύτισή της με τη Ζώνη, το σημαντικότερο κέντρο της Σαμοθρακικής Περαίας που έκοψε δικό του νόμισμα και πλήρωνε τον περισσότερο φόρο απ’ όλες τις πόλεις της Περαίας στην Αθηναu κή Συμμαχία (δύο τάλαντα), όπως προκύπτει από τους φορολογικούς καταλόγους του 5ου π.Χ. αι. Αξιόλογα ευρήματα από τη Μεσημβρία-Ζώνη εκτίθονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής , στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης .
Οινούσσες. Ένα νησί, που παίρνει το όνομά του από το εκλεκτό κρασί; Πρέπει να είναι κάτι πολύ ξεχωριστό!
Και όντως οι μαγικές Οινούσσες, παρά το μικρό τους μέγεθος, είναι ένα από τα πιο σημαντικά νησιά του Αιγαίου. Μόλις 9 μίλια από την Χίο, αυτό το μικρό νησιωτικό σύμπλεγμα αποτελεί μια παραδείσια επικράτεια, κατοικημένη από την βαθιά αρχαιότητα. Οι κάτοικοι των Οινουσσών, που κατά τι λίγο ξεπερνούν τους 1000, είναι οι κλειδοκράτορες των μυστικών αυτού του παραδείσου.
Το πανάρχαιο όνομα του κεντρικού νησιού ήταν Εγνούσα, από το φυτό άγνος, ένα μοναδικό βοτάνι που φύεται παντού στο όμορφο τοπίο και αποτελεί σήμα – κατατεθέν. Οι ανασκαφές δεν έχουν γίνει συστηματικά, αλλά υπάρχουν ψηφιδωτά και οικιστικά σύνολα που αποδεικνύουν την πανάρχαια ιστορία των Οινουσσών.
Οι Οινούσσες έχουν ως κύριο εξαγώγιμο προϊόν τους… καπεταναίους! Είναι ένας χώρος πανάρχαιας ναυτοσύνης, συνδεδεμένης με την μοίρα και την ιστορία της γειτονικής Χίου. Οι ναύτες των Οινουσσών μνημονεύονται από τον Όμηρο και ξέρουμε ότι διαδραμάτισαν σπουδαίο ρόλο στις μάχες με τους Πέρσες. Στο νησί λοιπόν, είναι λογικό το ότι υπάρχει ναυτικό Λύκειο, Ναυτικό Μουσείο και Ακαδημία του Εμπορικού Ναυτικού, όπως επίσης είναι λογικό το ότι από αυτό το μικρό νησί κατάγονται πολλοί επιφανείς εφοπλιστές.
Η απέραντη θάλασσα είναι επικράτεια των κατοίκων των Οινουσσών, είναι το πεπρωμένο τους και την λατρεύουν έμπρακτα γι’ αυτό .
Ο Stephan Orth, ανταποκριτής του Spiegel, όταν βρέθηκε στις Οινούσσες τα έχασε! Από εδώ έλκουν την καταγωγή τους μερικοί από τους πλουσιότερους Έλληνες, περίμενε λοιπόν την ανάλογη «πόζα». Αντί γι’ αυτό συνάντησε ανθρώπους που είναι εντελώς ελεύθεροι, δεν δίνουν καμία σημασία στα ωράρια, αλλά παρ’ όλα αυτά είναι συνεπέστατοι σε όλα, είναι εξαιρετικά φιλόξενοι αλλά ο τουρισμός είναι γι’ αυτούς ένας τρόπος φιλοξενίας και όχι πλουτισμού, η ωραιότητα των τοπίων είναι ανέγγιχτη, χωρίς να υπάρχει η συνήθης κακοποίηση του χώρου για χάρη της κακώς εννοούμενης τουριστικής ανάπτυξης. Αυτά όλα το Spiegel τα βρήκε τρελά. Εμείς τα βρίσκουμε απλά υπέροχο δέλεαρ για να βρεθούμε επειγόντως στις Οινούσσες!
Τα εκπληκτικά καπετανόσπιτα και άλλες ομορφιές
Ο γραφικός οικισμός των Οινουσσών δεσπόζει επάνω στον λόφο. Τα πανέμορφα καπετανόσπιτα είναι το σήμα – κατατεθέν του νησιού, πρόκειται για δίπτα αρχοντικά μοναδικής αρχιτεκτονικής. Στην ποδιά του οικισμού βρίσκεται το λιμάνι, σημείο αναφοράς όλης της ζωής για το μικρό αλλά πολύ ζωντανό νησί. Εδώ βρίσκεται και το άγαλμα της Οινουσσιώτισσας γοργόνας, με στέμμα στο κεφάλι και ένα ιστιοφόρο στο χέρι της, φόρος τιμής στην ναυτοσύνη του τόπου. Το πανέμορφο ορεινό τοπίο των Οινουσσών στολίζεται από το μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ένα εκπληκτικό κόσμημα ναοδομίας, με απέραντη θέα. Οι αγιογραφίες στο καθολικό της μονής είναι δια χειρός Φώτη Κόντογλου…Όσο για τις παραλίες, είναι απλά διαμάντια.
Μικρές και με ζαχαρένια άμμο, άλλες με μεγάλες επίπεδες κροκάλες στο χρώμα της τερακότας, ενώ πολύ όρμοι δημιουργούν εντελώς κρυφά πέτρινα ακρογιάλια με περίπλοκη θέα στα γύρω νησάκια, με τα παράξενα και περιπαικτικά ονόματα: Πασάς, τα Παναγιά, Γαϊδουρόνησο, Βάτος, Ποντικόνησο, Αρχοντόνησο, Πατερόνησο, Ποντικοκούραδο, Λαιμούδικο και Πρασονήσια αποτελούν το στέμα των Οινουσσών, που ολοφάνερα οι ντόπιοι τα θεωρούν τόσο οικεία που δεν διστάζουν να παίξουν με τα ονόματά τους, κόντρα σε όποια τουριστική επιταγή για αρχαιοπρέπεια και μεγαλεία!
Οι ακρογιαλιές Ζέπαγα, Κάστρο, Φάρκερο, Μπιλάλη και Χατζηαλή θα σας ξετρελάνουν, είναι μοναδικά γλυπτά της φύσης στο κύμα! Το καμάρι των Οινουσσών είναι ο καθεδρικός του Αγίου Νικολάου, ένα εκπληκτικό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής, αφιερωμένο στον προστάτη των θαλασσών, στον ναό φυλάσσεται τμήμα του λειψάνου του σπουδαίου αυτού αγίου, το οποίο μεταφέρθηκε με κάθε επισημότητα από την Σικελία το 2001 .
Χρήσιμες Πληροφορίες
Η πρόσβαση στις Οινούσσες γίνεται με το καραβάκι «Οινούσσαι ΙΙ», που ανήκει στον Σύλλογο «Φίλοι Οινουσσών» κι εκτελεί το δρομολόγιο καθημερινά, ενώ παράλληλα εκτελεί και πολλά έκτακτα δρομολόγια τους μήνες αιχμής. Το πλοίο δέχεται κι αυτοκίνητα, αν και δεν χρειάζονται στο νησί, διότι οι διαδρομές είναι μικρές κι ευχάριστες. Από το ψαροχώρι Λαγκάδα της Χίου, ακριβώς απέναντι από τις Οινούσσες, θαλάσσια ταξί εκτελούν τη γραμμή σε 20′.
ΠΗΓΕΣ:https://www.newsit.gr/, https://www.visitgreece.gr/el/islands/north-aegean-islands/oinousses/, gr pinterest.com, youtube.com,https://www.psarema-skafos.gr/,
