Σάββατο 5 Μαΐου 2018

Οι υγρότοποι της Χίου- Φράγματα της ΧΊΟΥ (video)

Χίος: Φάκελος Υγρότοποι



Περισσότερους από 25 υγρότοπους διαθέτει η Χίος. Οι 11 προστατεύονται με Προεδρικό Διάταγμα από το 2012, ωστόσο οι μισοί από αυτούς βρίσκονται ένα βήμα πριν την πλήρη αποστράγγιση.
Κάθε χρόνο στις 2 Φεβρουαρίου εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Υγροβιότοπων. Την ημέρα αυτή το 1971 υπογράφτηκε η Σύμβαση για τους Υγροτόπους στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν, που στοχεύει στην προστασία και τη αειφορική χρήση όλων των υγροτόπων. Στη συνθήκη, στην οποία προσχώρησε επίσημα η Ελλάδα το 1974, περιλαμβάνονται 11 μεγάλοι υγρότοποι της χώρας μας. Στο ΠΔ του 2012 που ήρθε με καθυστέρηση δεκατιών για την προστασία των μικρών υγρότοπων των νησιωτικών περιοχών περιλαμβάνονται 11 υγρότοποι της Χίου. Η αργοπορημένη θέσπιση κανόνων προστασίας, ανεξάρτητα αν αυτή οφείλεται σε αμέλεια ή αδιαφορία, έχει ως αποτέλεσμα την σημαντική υποβάθμιση αρκετών από αυτών και πλέον αντιμετωπίζουν το φάσμα της πλήρους εξαφάνισης.
«Οι υγρότοποι για χρόνια θεωρούνταν κατάρα µάλλον παρά ευλογία: πηγές ελονοσίας και εν δυνάµει γόνιµα χωράφια. Ο πολύς κόσµος αγνοούσε τις πολύτιµες, αλλά αφανείς λειτουργίες τους, ενώ τα προφανή αγαθά που παρείχαν όπως τα αλιεύµατα, τα θηράµατα, τα βοσκοτόπια, η φυτική βιοµάζα, η αισθητική απόλαυση, θεωρούνταν ως δεδοµένα. Αν και σήµερα η αξία τους έχει εµπεδωθεί σε µεγάλο µέρος της ελληνικής κοινωνίας και αναγνωρίζονται ευρέως από την επιστήµη ως πολυτιµότατα οικοσυστήµατα, στις κοντόφθαλµες µάχες µε το βραχυπρόθεσµο ιδιωτικό κέρδος βγαίνουν πάντα χαµένοι» σημειώνει η WWF, της οποίας οι πολυετείς προσπάθειες είχαν σαν αποτέλεσμα το ΠΔ προστασίας των υγρότοπων.

Οι υγρότοποι είναι πραγματικές οάσεις ζωής, καθώς αποτελούν περιοχές υψηλής βιοποικιλότητας, απαραίτητες ενδιάμεσες στάσεις για εκατομμύρια μεταναστευτικά πουλιά και καταφύγια για αυτά που διαχειμάζουν, ενδείκτες της επάρκειας και της κατάστασης του νερού στα νησιά, και, εν τέλει, ένα μοναδικό περιουσιακό στοιχείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ολοένα και περισσότεροι επισκέπτες έλκονται από τους υγρότοπους, όπως για παράδειγμα στη Λέσβο, για παρατήρηση ορνιθοπανίδας και άλλες δραστηριότητες, ενώ δεν θα πρέπει να παραβλεφθούν και τα οφέλη από την περιβαλλοντική εκπαίδευση.Οι υγρότοποι της Χίου σε καθεστώς προστασίας είναι: Έλος Μαρμάρου, Γιβάρι Λαγκάδας, εκβολή Κοκαλά στο Κοντάρι, έλος Κώμης, έλος Κάτω Φανών, εκβολή Καμπιών, έλος Λιθίου (Παπόρι), εκβολή Αγίας Μαρκέλλας, εκβολή Μαλαγγιώτη (Μάναγρος), έλος Δελφινίου και έλος Παρπάντων. Επίσης προστατεύονται η Αλυκή, ο όρμος Φουρκερό και το έλος Καλαμιάρη στις Οινούσσες, καθώς και ο υγρότοπος της νησίδας Πασάς. Άλλοι υγρότοποι του νησιού μας είναι: Λιμνοδεξαμενή Βικίου, φραγμολίμνη Ζυφιά, λιμνοδεξαμενή Αγίου Γεωργίου Συκούση, τεχνητή λίμνη Αρμολίων, λιμνοδεξαμενή Αίπους, εκβολή Παρθένη, τεχνητό λιμνίο Κεραμείων, φραγμολίμνη Κατράρη, φράγμα Κακού Ποταμού (Ψαρόπετρας), λιμνοδεξαμενή Πιτυούς, λιμνοδεξαμενή Κοφινά, λιμνοδεξαμενή και η λιμνοδεξαμενή Παναγιάς Αρβανίτισας.

Έλος Λήμνος ή Βάλτος Μαρμάρου

Το έλος Λήμνος ή Βάλτος Μαρμάρου (CHI001) βρίσκεται στον οικισμό του Μαρμάρου και ανήκει στο δ.δ. Καρδαμύλων, του Δήμου Χίου. Πρόκειται για σοβαρά υποβαθμισμένο και αλλοιωμένο υγρότοπο που σχηματίζεται πίσω από αμμοχαλικώδη παραλία και τροφοδοτείται κυρίως από υπόγεια νερά και περιστασιακά το χειμώνα με επιφανειακά. Στο παρελθόν είχε γίνει εκβάθυνση στην περιοχή για απόληψη πηλού για αγγειοπλαστική ενώ τη δεκαετία του 1960 το κανάλι που συνέδεε το έλος με τη θάλασσα έκλεισε. Σήμερα, η έξοδος του νερού γίνεται είτε υπογείως, είτε από την διευθετημένη κοίτη όταν υπάρχει πλημμύρα. Στο παρελθόν προφανώς καταλάμβανε μεγαλύτερη έκταση αλλά ο οικισμός Μαρμάρου επεκτάθηκε σταδιακά την τελευταία 30ετία εις βάρος του. Παράλληλα έγιναν προσπάθειες στράγγισης και διοχέτευσης των υδάτων στη θάλασσα με αποστραγγιστικά κανάλια. Στα σημερινά όρια του υγρότοπου υπάρχει πλέον ένα μωσαϊκό από σπίτια, δρόμους, καλαμιώνες και κανάλια, ενώ ελεύθερες επιφάνειες νερού διατηρούνται μόνο στα βαθιά στραγγιστικά κανάλια. Στον οικότοπο κυρίαρχο είδος είναι το καλάμι Phragmites australis, ενώ υπάρχουν και τμήματα με Juncus spp. και Carex spp. καθώς και θαμνώδης βλάστηση με Vitex agnus castus. Ο υγρότοπος συντηρεί βατράχια (Pelophylax bedriagae, Hyla arborea), γραμμωτές νεροχελώνες (Mauremys rivulata) και ψάρια. Η λεκάνη απορροής καλύπτεται από πευκοδάση (που έχουν μερικώς καεί στο πρόσφατο παρελθόν) και θαμνώδη βλάστηση. Η γεωργική και κτηνοτροφική δραστηριότητα είναι μικρή. Ο υγρότοπος βρίσκεται εντός περιοχής Natura που έχει χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης, ενώ τμήμα του περιλαμβάνεται στο Π.Δ. για την προστασία των μικρών νησιωτικών υγρότοπων της Ελλάδας.











                           
Γιβάρι Λαγκάδας
Το Γιβάρι της Λαγκάδας (CHI002) βρίσκεται 1,1 χλμ. βόρεια του οικισμού Λαγκάδα στη βόρεια ακτή της Χίου. Δεν είναι λιμνοθάλασσα αλλά πρόκειται για ρηχό θαλάσσιο κόλπο στον οποίο εισέρχονται ύδατα καρστικών πηγών και ο οποίος φαίνεται ότι είχε χρησιμοποιηθεί στο (άγνωστο) παρελθόν -οπότε και ίσως η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλότερα- ως γ(δ)ιβάρι όπως μαρτυρούν διάφορες ενδείξεις. Η οικολογική του σημασία σήμερα εντοπίζεται στην ύπαρξη των γλυκών νερών και των λιβαδιών θαλάσσιων φανερόγαμων. Οικότοποι που το απαρτίζουν: εκτάσεις θαλάσσιου βυθού με ποσειδώνιες, αβαθείς κολπίσκοι και καλαμώνες. Η λεκάνη απορροής του είναι κυρίως πετρώδεις, ασβεστολιθικοί βοσκότοποι. Περιλαμβάνεται στην Ειδική Ζώνη Διατήρησης.











Εκβολή Κοκαλά – Έλος Κοντάρι

Ο υγρότοπος της εκβολής Κοκαλά και τα απομεινάρια του έλους Κοντάρι (CHI003) βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα βόρεια – βορειανατολικά από τα Θυμιανά και υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Χίου. Πρόκειται για έναν πολύ υποβαθμισμένο υγρότοπο, στον οποίο έχουν ασκηθεί αρκετές πιέσεις με αποτέλεσμα να έχει απολέσει σε μεγάλο βαθμό τη φυσικότητά του. Από μαρτυρίες, αλλά και από απομεινάρια υγροτοπικής βλάστησης που εντοπίζονται στη γύρω περιοχή, φαίνεται ότι ο συγκεκριμένος τόπος ήταν ένας πολύ μεγαλύτερος υγρότοπος. Στο πέρασμα των χρόνων το μεγαλύτερο τμήμα του υγρότοπου καταλείφθηκε από δόμηση, ενώ φαίνεται πως και το νότιο τμήμα του αεροδρομίου χτίστηκε σε περιοχές που είχαν συνοχή με το έλος. Ο υγρότοπος Κοντάρι εκτεινόταν από την εκβολή του Παρθένη μέχρι την εκβολή του Κοκαλά. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η καταστροφή του ξεκίνησε από την εποχή των Γενοβέζων (1346-1566 μ.Χ.) οι οποίοι με αποξηράνσεις, μετέτρεψαν ένα μεγάλο μέρος του σε καλλιεργήσιμη γη (Κάμπος Χίου) και ολοκληρώθηκε με την κατασκευή του αεροδρομίου το 1967. Στο νοτιοανατολικό όριο του υγρότοπου έχουν κατασκευαστεί αποθήκες της Πετρογκάζ και λίγο μακρύτερα, το εργοστάσιο της ΔΕΗ. Η παρουσία νερού στην εκβολή είναι μόνιμη. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες, οι οποίες έχουν μειώσει επιπλέον τις αξίες και τις λειτουργίες του υγρότοπου περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: επιχωματώσεις, στραγγίσεις, εγκυβωτισμό, εκχερσώσεις, δόμηση και διανοίξεις δρόμων. Στον υγρότοπο απαντώνται υπολείμματα από καλαμώνες. Η βλάστηση είναι κυρίως υπερυδατική με αγριοκάλαμα (Phragmites australis), ενώ δευτερευόντως υπάρχουν μικρά τμήματα υγρών λιβαδιών με βούρλα (Juncus sp.), τα οποία έχουν μειωθεί από την επέκταση των γύρω καλλιεργειών και από τη δόμηση. Οι δραστηριότητες στην λεκάνη απορροής είναι έντονες με κυρίαρχες τις καλλιέργειες και την ασυνεχή δόμηση. Οι συνεχιζόμενες έντονες ανθρωπογενείς δραστηριότητες αναμένεται να υποβαθμίσουν και άλλο τον υγρότοπο στο άμεσο μέλλον.











Έλος Κώμης
To Έλος Κώμης (CHI005) βρίσκεται μέσα στον οικισμό της Κώμης στη νότια ακτή της Χίου. Πρόκειται πλέον για μια εκβολή ρέματος εποχικής ροής, χειμαρρικού χαρακτήρα. Έτσι δεν πρόκειται πια για έλος, είναι όμως πιθανότατο ότι όλος ο οικισμός Κώμη χτίστηκε πάνω στην πεδιάδα προσχώσεων του ρέματος αυτού όπου υπήρχαν μάλλον εποχικά έλη. Σήμερα η σημασία της εκβολής αυτής είναι περιορισμένη και σχετίζεται με την πιθανή εκφόρτιση υπόγειων γλυκών νερών και τον -περιορισμένο ρόλο στον -έλεγχο πλημμυρικών φαινομένων. Οι τύποι οικοτόπων που απαντώνται είναι, με σειρά μειούμενης σημασίας: Ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή,  καλαμώνες και υποτυπώδεις κινούμενες θίνες. Εκατέρωθεν της εκβολής φυτρώνουν στενές ζώνες με καλάμια. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για την πανίδα, ενώ η λεκάνη απορροής του ρύακα καλύπτεται από εκτατικές καλλιέργειες και διάσπαρτη δόμηση. Ο ρύακας ανήκει στην αρχαιολογική περιοχή Κώμης αλλά απειλείται με εγκιβωτισμό και τσιμέντωμα της κοίτης του.


                                                                                

                                                                  
                                                           Λιμνοδεξαμενή Βικίου
Η εξωποτάμια λιμνοδεξαμενή Βικίου (CHI007) βρίσκεται εντός περιοχής Natura περίπου 800 μέτρα Β-ΒΑ του οικισμού Βίκι, αλλά διαχωρίζεται από αυτόν από ύψωμα. Πρόκειται για δεξαμενή που κατασκευάστηκε το 1999 με ύψωση λιθόρριπτου αναχώματος στα 3/4 της περιμέτρου της περίπου όπου και καλύφθηκε με μεμβράνη. Το υπόλοιπο τμήμα που αγγίζει τα ψηλότερα μέρη του πρανούς της πλαγιάς δεν είναι καλυμμένο με μεμβράνη. Κατασκευάστηκε για λόγους άρδευσης. Τα νερά από δυο ή τρία διπλανά ρέματα οδηγούνται σε μια περιμετρική τσιμεντένια αύλακα (μάλλον δρα ως παγίδα ιζημάτων) και απο κει στη δεξαμενή. Προς το παρόν η άρδευση γίνεται με σωλήνες και τη βαρύτητα. Η βιολογική της αξία είναι ουδέτερη.











Έλος Κάτω Φανών

Το ‘Ελος Φανών (CHI008) βρίσκεται 4,6 χλμ. Ν-ΝΔ του οικισμού Ολύμποι στη νότια Χίο. Πρόκειται για εκβολή εποχικού ρύακα σε στενή κοιλάδα, που κρατά νερά για μερικούς μήνες το χρόνο μέχρι την άνοιξη, αλλά και για εκβολή υπόγειων υδάτων, την παρουσία των οποίων μαρτυρούν η παρουσία αρχαίας πηγής σε μικρή απόσταση ανάντη του υγρότοπου και η παρουσία πηγαδιού στον υγρότοπο. Η σημασία του είναι μεγάλη διότι πρόκειται στην ουσία για τον μοναδικό υγρότοπο στο Νότιο τμήμα του νησιού. Οι κύριοι οικότοποι είναι: Μεσογειακά αλίπεδα, υποτυπώδεις κινούμενες θίνες, υγρές κοιλότητες μεταξύ θινών και καλαμώνες. Η υγροτοπική βλάστηση περιορίζεται σε μικρούς καλαμιώνες και υγρολιβαδικές εκτάσεις που παραμένουν σχεδόν ξερές για μεγάλο μέρος του χρόνου καθώς και για αλίπεδα που τροφοδοτούνται με νερά βροχής και το χειμέριο κύμα. Πρέπει να απαντώνται εδώ αρκετά μεταναστευτικά πουλιά. Μεγάλο μέρος του υγρότοπου είναι κατειλημμένο από εκτατικές και δενδρώδεις καλλιέργειες, που στο παρελθόν ήταν πολύ πιο εκτεταμένες και ενεργές, ενώ η λεκάνη απορροής καλύπτεται από βραχώδη βοσκοτόπια με αραιή θαμνώδη βλάστηση. Ανήκει στην Ζώνη Α’ της Αρχαιολογικής Περιοχής Φανών.






































Φραγμολίμνη Ζυφιά

Η Φραγμολίμνη Ζυφιά (CHI009) βρίσκεται 700 μέτρα Ν-ΝΑ από τον οικισμό Ζυφιάς του Δήμου Χίου. Πρόκειται για μια τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε το 1994 με ύψωση λιθόρριπτου φράγματος κάθετα στον ρου μικρού ρέματος, σε περιοχή με αργιλλώδη εδάφη. Κατασκευάστηκε για υδρευτικούς/αρδευτικούς σκοπούς. Η βιολογική της αξία δεν είναι ασήμαντη διότι σε αρκετά μεγάλο μέρος της περιμέτρου της οι κλίσεις των πρανών είναι μικρές και δημιουργούνται ρηχές περιοχές που έχουν καταληφθεί σε αρκετή έκταση από υδροχαρή βλάστηση.













Λιμνοδεξαμενή Αγίου Γεωργίου Συκούση

H λιμνοδεξαμενή του Αγίου Γεωργίου Συκούση (CHI010) βρίσκεται 1,8 χλμ. ΒΔ του οικισμού Αγιος Γεώργιος Συκούσης. Πρόκειται για εξωποτάμια λιμνοδεξαμενή με εμφανή μεμβράνη που κατασκευάστηκε το 1999 για την εξυπηρέτηση αρδευτικών αναγκών και έχει, λόγω παρουσίας μεμβράνης, αρνητική οικολογική αξία.













Τεχνητή λίμνη Αρμολίων
Η λιμνοδεξαμενή – τεχνητή λίμνη Αρμολίων (CHI012) βρίσκεται σε επαφή με τον οικισμό Αρμόλια προς τα ΒΒΑ. Πρόκειται για μια δεξαμενή που δημιουργήθηκε με την ύψωση περιμετρικού χωμάτινου αναχώματος ίσως σε παλιά κοιλότητα απόληψης χώματος για κεραμική το 1966. Τροφοδοτείται από ένα μικρό χειμαρικό ρέμα και συνδέεται με υπόγειο δίκτυο άρδευσης. Έχει αναπτυχθεί υδροχαρής βλάστηση από αρμυρίκια Tamarix sp. και λυγαριές Vitex agnus castus στα περιθώριά της αλλά τα πρανή της έχουν πολύ απότομη κλίση και γιαυτό η βιολογική της αξία χαρακτηρίζεται ως μικρή. Ωστόσο σύμφωνα με τον φυσιολάτρη – ερευνητή Mike Taylor, η λιμνοδεξαμενή συγκεντρώνει ένα πολύ μεγάλο αριθμό λιβελούλων -κάποιες εξ αυτών σπάνιες- και γι’ αυτό αξίζει να αναδειχθεί ως προορισμός παρατήρησης λιβελούλων.











Εκβολή Καμπιών
Η εκβολή του χειμάρρου Καμπιών (CHI013) βρίσκεται 2,7 χλμ. Β-ΒΔ του οικισμού Καμπιά στη βόρεια Χίο, εντός περιοχής Natura. Πρόκειται για εκβολή εποχικού ρύακα – χειμάρρου που κρατά νερό για μερικούς μήνες μέχρι το καλοκαίρι στην κοιλότητα του τελικού μέρους της εκβολής του προφανώς μαζί με υπόγειες εκφορτίσεις. Η σημασία του για τα μεταναστευτικά πουλιά είναι υψηλή διότι είναι ο μόνος υγρότοπος σε μια μεγάλη έκταση στη βόρεια Χίο. Οι τύποι οικοτόπων που τον αποτελούν είναι: υποτυπώδεις κινούμενες θίνες και ποταμοί της Μεσογείου με περιοδική ροή. Η υγροτοπική βλάστηση είναι κυρίως θαμνώδης – δενδρώδης και υπερυδατική και περιορίζεται σε μια στενή ζώνη εκατέρωθεν του χειμάρρου. Υπάρχει επίσης αραιή βλάστηση αμμοθινών στην παραλία. Δεν υφίστανται κάποιες δραστηριότητες μέσα στον υγρότοπο, ενώ η λεκάνη απορροής του ρύακα καλύπτεται κυρίως από ελαιώνες και φυσική δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση, κυρίως πευκοδάση και θαμνώνες μακίας. Δεν φαίνεται να απειλείται από κάποιες προφανείς αιτίες υποβάθμισης.










                                
                                 
                                 

                                          Έλος Λιθίου ή Παπόρι

Το έλος Λιθίου ή Παπόρι (CHI014) βρίσκεται 1,2 χλμ. Β-ΒΔ του οικισμού Λιθί, στο επίνειο του οικισμού αυτού στη θάλασσα (Παπόρι) που αποτελείται από καμιά δεκαριά σπίτια. Πρόκειται για εποχικό τέλμα γλυκού νερού, αλλουβιακή δηλαδή έκταση στο επίπεδο της θάλασσας που πλημμυρίζεται από τη βροχή το χειμώνα και ξεραίνεται εντελώς το καλοκαίρι. Δεν αποκλείεται ο υπόγειος υδροφορέας να βρίσκεται αρκετά ψηλά και να συμβάλλει στον πλημμυρισμό του. Τα εδάφη πάντως έχουν αλμυρίσει έντονα σε απόσταση πάνω από 200 μέτρα από τη θάλασσα και άρα το νερό γίνεται υφάλμυρο. Οι οικότοποι που απαντώνται είναι Καλαμώνες και πιθανώς Κοινωνίες των υψηλών βούρλων. Η λεκάνη απορροής του καλύπτεται από φυσική δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση που έχει μάλιστα καεί πριν από χρόνια και τον οικισμό του Λιθίου. Η αξία του έγκειται στον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα, στη σταθεροποίηση της ακτογραμμής, την υποστήριξη τροφικών αλυσίδων και την αγροτική διότι μεγάλο του μέρος έχει καταληφθεί ή καταλαμβάνεται περιστασιακά από καλλιέργειες. Η υγροτοπική βλάστηση είναι κυρίως υπερυδατική από καλαμιώνες με Phragmites australis και διάφορα είδη Scirpus. Απειλείται σαφώς από την αλμύρινση των εδαφών και από περαιτέρω δόμηση και αστικοποίηση.













Εκβολή Αγίας Μαρκέλλας
Η εκβολή Αγίας Μαρκέλλας (CHI015) βρίσκεται περίπου 3,6 χιλιόμετρα δυτικά της Βολισσού. Πρόκειται για μια μικρή υποβαθμισμένη εκβολή, που σχηματίζουν δύο ρύακες περιοδικής ροής. Στον υγρότοπο έχουν ασκηθεί αρκετές πιέσεις με αποτέλεσμα να έχει συρρικνωθεί σημαντικά. Η παρουσία νερού σε αυτόν είναι εποχική. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες, οι οποίες έχουν μειώσει τις αξίες και τις λειτουργίες του υγρότοπου, περιλαμβάνουν κυρίως δόμηση, τουρισμό, διανοίξεις δρόμων και επέκταση καλλιεργειών. Στον υγρότοπο απαντώνται υπολειμματικά στοιχεία από τους τύπους οικότοπων: Νότια παρόχθια δάση – στοές και λόχμες και Καλαμώνες. Η βλάστηση είναι κυρίως υπερυδατική με καλάμια υφάλμυρων νερών (Arundo donax) και αγριοκάλαμα (Phragmites australis) και θαμνώδης με κυρίαρχο είδος το αλμυρίκι (Tamarix sp) που σχηματίζει αυτοφυή γραμμική συστάδα κατά μήκος της παραλίας στο βορειοδυτικό κομμάτι της εκβολής. Στα όριά του υγρότοπου έχουν φυτευτεί ευκάλυπτοι. Οι δραστηριότητες στην λεκάνη απορροής είναι ήπιες με κυρίαρχες τις καλλιέργειες, τη βοσκή και την ασυνεχή δόμηση. Ο υγρότοπος υπάγεται σε περιοχή που έχει χαρακτηριστεί ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής. Οι σημαντικότερες απειλές για τον υγρότοπο προκύπτουν κυρίως από τις αυξανόμενες τουριστικές δραστηριότητες.













Εκβολή Μαλαγγιώτη (Μάναγρος)


Η εκβολή του ποταμού Μαλαγγιώτη στο Μάναγρο (CHI016), βρίσκεται περίπου 1,6 χιλιόμετρα νότια της Βολισσού. Πρόκειται για έναν αρκετά υποβαθμισμένο υγρότοπο στον οποίο έχουν ασκηθεί πολλές πιέσεις με αποτέλεσμα να έχει συρρικνωθεί σημαντικά. Η παρουσία νερού σε αυτόν είναι μόνιμη, ακόμα και το καλοκαίρι που η ροή του γλυκού νερού από τον ποταμό σταματά και η τροφοδοσία γίνεται αποκλειστικά υπογείως και υπέργεια από τη θάλασσα. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες, οι οποίες έχουν μειώσει τις αξίες και τις λειτουργίες του υγρότοπου, περιλαμβάνουν κυρίως δόμηση, τουρισμό, διανοίξεις δρόμων, εκχερσώσεις, μπαζώματα και επέκταση καλλιεργειών. Στον υγρότοπο απαντάται ο τύπος οικότοπου Καλαμώνες. Η βλάστηση είναι κυρίως υπερυδατική με καλάμια υφάλμυρων νερών (Arundo donax) και αγριοκάλαμα (Phragmites australis), θαμνώδης, με κυρίαρχο είδος το αλμυρίκι (Tamarix sp), ενώ υπάρχουν και λίγα άτομα πλατάνου που όσο προχωρά κανείς προς τα ανάντη πληθαίνουν και κυριαρχούν. Οι δραστηριότητες στην λεκάνη απορροής είναι ήπιες με κυρίαρχες τις καλλιέργειες, τη βοσκή και την ασυνεχή δόμηση. Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες έντονες ανθρώπινες δραστηριότητες στον υγρότοπο αναμένεται να τον υποβαθμίσουν και άλλο στο άμεσο μέλλον. Οι σημαντικότερες απειλές προκύπτουν κυρίως από τις αυξανόμενες τουριστικές δραστηριότητες και τη δόμηση.























                                             

                                   Έλος Δελφινίου


Το έλος Δελφινίου (CHI021) βρίσκεται περίπου 1,4 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού της Λαγκάδας. Πρόκειται για παράκτιο έλος το οποίο έχει δημιουργηθεί από την αλληλεπίδραση ενός χειμάρρου, μιας πηγής (που συνδέεται με την κοίτη του χειμάρρου περίπου 200 μέτρα από την εκβολή του) και ενός στενού θαλάσσιου κόλπου. Η έκταση του υγρότοπου στο παρελθόν ήταν πολύ μεγαλύτερη, αφού ουσιαστικά αποτελούσε ένα ενιαίο έλος με τον παρακείμενο υγρότοπο της Πηγή Δελφινίου από τον οποίο διαχωρίστηκε μέσω των στρατιωτικών εγκαταστάσεων που δημιουργήθηκαν ενδιάμεσά τους και οι οποίες άλλαξαν, τόσο την υδρολογία, όσο και την έκταση των δύο αυτών υγρότοπων. Στον υγρότοπο απαντώνται οι τύποι οικοτόπων: Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) και Αβαθείς κολπίσκοι και κόλποι. Η βλάστηση είναι κυρίως υπερυδατική των υγρών λιβαδιών με βούρλα (Juncus spp.) και δευτερευόντως θαμνώδης με λυγαριές, πικροδάφνες και αλμυρίκια. Οι δραστηριότητες στην λεκάνη απορροής είναι σχετικά ήπιες με κυρίαρχες τις δενδρώδεις καλλιέργειες. 


























                                  Λιμνοδεξαμενή Αίπους



Η λιμνοδεξαμενή Αίπους (CHI022) βρίσκεται περίπου 2 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Βροντάδου στους πρόποδες του ομώνυμου όρους. Πρόκειται για εξωποτάμια λιμνοδεξαμενή με εμφανή μεμβράνη και περίφραξη, η οποία πληρώνεται σπάνια. Η χρήση της προορίζεται για κάλυψη μέρους των αναγκών του Δήμου Χίου. Λόγω της εμφανούς μεμβράνης και της περίφραξης η λιμνοδεξαμενή χαρακτηρίζεται ως έχουσα αρνητική βιολογική αξία. Βρίσκεται εντός των ορίων περιοχής που έχει χαρακτηριστεί σημαντική για τα πουλιά.




























                                        Εκβολή Παρθένη



Η εκβολή Παρθένη (CHI025) βρίσκεται περίπου 1 χιλιόμετρο νοτιοανατολικά από τη Χώρα της Χίου. Πρόκειται για έναν πολύ υποβαθμισμένο υγρότοπο στον οποίο έχουν ασκηθεί αρκετές πιέσεις με αποτέλεσμα να έχει απολέσει σε μεγάλο βαθμό τη φυσικότητά του. Στο πέρασμα των χρόνων ένα τμήμα του υγρότοπου καταλείφθηκε από καλλιέργειες και στη συνέχεια από την ανάπτυξη της οικοδομικής δραστηριότητας στη γύρω περιοχή. Η παρουσία νερού στην εκβολή είναι μόνιμη κυρίως λόγω της επίδρασης της θάλασσας. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες, οι οποίες έχουν μειώσει τις αξίες και τις λειτουργίες του υγρότοπου περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: επιχωματώσεις, εγκυβωτισμό, εκχερσώσεις, δόμηση, διανοίξεις δρόμων και πρόσφατα κατασκευή φράγματος στα ανάντη. Η εκβολή Παρθένη επηρεάζεται επίσης από το φράγμα Κακού Ποταμού που εδράζεται σε παραπόταμο τροφοδοσία της. Η εκβολή Παρθένη αποτελεί τη μοναδική εκβολή στη Χίο που έχει χαρακτηριστικά του τύπου οικότοπου Εκβολές ποταμών. Ωστόσο λόγω των έντονων ανθρώπινων δραστηριοτήτων ο τύπος αυτός έχει χάσει όλα τα χαρακτηριστικά του, πλην της περιορισμένης μεταφοράς ιζημάτων, που δημιουργούν μικρές λουρονησίδες μεταξύ ξηράς και θάλασσας. Η βλάστηση είναι περιορισμένη, κυρίως υπερυδατική με ραγάζια (Scirpus maritimus,) καλάμια υφάλμυρων νερών (Arundo donax) και βούρλα (Juncus sp.). Στον υγρότοπο και στα όρια του έχουν φυτευτεί πολλά επιγενή είδη, κυρίως φοινικοειδή και αροκάριες. Οι δραστηριότητες στην λεκάνη απορροής είναι έντονες με κυρίαρχες τις καλλιέργειες και την ασυνεχή δόμηση. Αναμένεται ο εγκυβωτισμός του και η ολοκληρωτική απώλεια του υγρότοπου στο επόμενο διάστημα.




























Τεχνητό λιμνίο Κεραμείων


Η τεχνητή λίμνη Κεραμείων (CHI026) βρίσκεται περίπου 2 χιλιόμετρα νότια από τα Θυμιανά. Πρόκειται για μικρή τεχνητή λίμνη που έχει προέλθει από απόληψη αργίλου, που χρησιμοποιούνταν ως πρώτη ύλη στο παρακείμενο, ανενεργό πλέον, εργοστάσιο παραγωγής κεραμιδιών. Η παρουσία νερού είναι μόνιμη και η τροφοδοσία γίνεται από τα κατακρημνίσματα. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες στον υγρότοπο είναι πλέον αμελητέες αφού το εργοστάσιο των Κεραμείων έχει εγκαταλειφθεί και η περιοχή έχει συρματοφράχτη και δεν είναι εύκολα προσβάσιμη. Η βλάστηση είναι υπερυδατική με ραγάζια (Scirpus maritimus,) ενώ υπάρχει και μια μικρή συστάδα με καλάμια υφάλμυρων νερών (Arundo donax). Οι δραστηριότητες στην λεκάνη απορροής είναι σχετικά ήπιες με κυρίαρχες τις καλλιέργειες και την ασυνεχή δόμηση. Οι κυριότερες απειλές για τον υγρότοπο είναι ο τουρισμός και τα σχέδια για ανέγερση ξενοδοχείου στην περιοχή που λειτουργούσαν τα κεραμεία.


























                                   Φραγμολίμνη Καλαμωτής



Η φραγμολίμνη Κατράρη (CHI027) κοντά στην Καλαμωτή βρίσκεται περίπου 2 χιλιόμετρα βόρεια βορειοανατολικά της Καλαμωτής. Το φράγμα επηρεάζει το έλος Κώμης αφού εδράζεται σε παραπόταμο τροφοδοσίας του. Οι δραστηριότητες στην λεκάνη απορροής είναι σχετικά ήπιες με κυρίαρχες τις καλλιέργειες και την ασυνεχή δόμηση.











Φράγμα Κακού Ποταμού (Ψαρόπετρας)

Το φράγμα Κακού ποταμού (CHI028) βρίσκεται περίπου 3 χιλιόμετρα Δυτικά της Χώρας και υπάγεται διοικητικά στο Δήμο Χίου. Πρόκειται για φράγμα ανάσχεσης χωρητικότητας περίπου 130.000 κ.μ. και χρησιμοποιείται για την κάλυψη μέρους των υδρευτικών αναγκών της Χώρας. Με τη διακοπή της ροής του ρέματος τροφοδοσίας (Ιούνιο – Οκτώβριο) το φράγμα αδειάζει καθαρίζεται και επαναχρησιμοποιείται ξανά κατά την επόμενη χειμερινή περίοδο. Το φράγμα επηρεάζει έμμεσα την εκβολή του Παρθένη αφού εδράζεται σε παραπόταμο τροφοδοσίας της. Από το τέλος της ζώνης κατάκλυσης και προς τα ανάντη φύονται εύρωστες στοές πικροδαφνών. Οι δραστηριότητες στην λεκάνη απορροής είναι σχετικά ήπιες με κυρίαρχες τις δενδρώδεις καλλιέργειες.













Λιμνοδεξαμενή Πιτυούς

Η λιμνοδεξαμενή Πιτυούς (CHI029) βρίσκεται περίπου 2 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Πιτυούς. Πρόκειται για εξωποτάμια λιμνοδεξαμενή με εμφανή μεμβράνη και περίφραξη, η οποία γεμίζει σπάνια. Η χρήση της προορίζεται για κάλυψη μέρους των αρδευτικών αναγκών του οικισμού Καρδαμύλων. Λόγω της εμφανούς μεμβράνης και της περίφραξης η λιμνοδεξαμενή χαρακτηρίζεται ως έχουσα αρνητική βιολογική αξία. Βρίσκεται εντός των ορίων περιοχής Natura που έχει χαρακτηριστεί ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και ως σημαντική για τα πουλιά.












                Λιμνοδεξαμενή Κοφινά
Η λιμνοδεξαμενή Κοφινά (CHI030) βρίσκεται περίπου 2,5 χιλιόμετρα νότια – νοτιοδυτικά της Χώρας. Πρόκειται για λιμνοδεξαμενή που δημιουργήθηκε με μικρής έκτασης εκσκαφή και ανάχωμα, το οποίο έχει καλυφθεί με μεμβράνη. Εγκλωβίζει τα νερά δύο μικρών χειμάρρων και καλύπτει μέρος των υδρευτικών αναγκών της ΔΕ Ομηρούπολης.













Λιμνοδεξαμενή Πλατανακίου
Η λιμνοδεξαμενή Πλατανακίου βρίσκεται περίπου 7 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Βροντάδου. Πρόκειται για εξωποτάμια λιμνοδεξαμενή με εμφανή μεμβράνη. Η χρήση της προορίζεται για κάλυψη μέρους των αναγκών της ΔΕ Ομηρούπολης. Λόγω της εμφανούς μεμβράνης και της περίφραξης η λιμνοδεξαμενή χαρακτηρίζεται ως έχουσα αρνητική βιολογική αξία. Βρίσκεται εντός των ορίων περιοχής Natura που έχει χαρακτηριστεί σημαντική για τα πουλιά.
                                                  
                                  Έλος Παρπάντων
Το έλος Παρπάντων (CHI034) βρίσκεται περίπου 3,5 χιλιόμετρα ανατολικά – βορειοανατολικά των Καρδαμύλων. Πρόκειται για σύστημα υγρότοπων που αποτελείται από τις εκβολές δύο μικρών χειμάρρων, ένα μικρό παράκτιο τμήμα με αργιλώδες υπόστρωμα το οποίο επηρεάζεται από τη θάλασσα και από τη μία εκ των δύο εκβολών και ένα εύρωστο υγρό λιβάδι που δημιουργήθηκε και εκτείνεται ανάμεσα και λίγο πέρα από τα όρια των δύο εκβολών. Στην περιοχή του υγρότοπου ασκούνταν στο παρελθόν έντονες γεωργικές δραστηριότητες και αυτό είναι εμφανές από τα λιθόκτιστα αποστραγγιστικά κανάλια και την καναλοποίηση των δύο εκβολών. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια οι δραστηριότητες αυτές έχουν εγκαταλειφθεί στο μεγαλύτερο τμήμα του υγρότοπου με αποτέλεσμα η υγροτοπική βλάστηση να έχει επανακάμψει. Μόνο ένα μικρό τμήμα του υγρότοπου νοτιοανατολικά, συνεχίζει να καλλιεργείται με ελαιόδεντρα. Στον υγρότοπο και στην γύρω περιοχή πραγματοποιείται έντονο κυνήγι. Στον υγρότοπο απαντάται ο τύπος οικότοπου Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) και η βλάστηση είναι κυρίως υπερυδατική με βούρλα (Juncus sp.). Οι δραστηριότητες στη λεκάνη απορροής είναι σχετικά ήπιες με κυρίαρχες τις δενδρώδεις καλλιέργειες. Ο υγρότοπος βρίσκεται εντός των ορίων περιοχής Natura που έχει χαρακτηριστεί ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας.

























                      Λιμνοδεξαμενή Παναγιάς Αρβανίτισσας 



Η λιμνοδεξαμενή Παναγιάς Αρβανίτισσας (CHI035) βρίσκεται περίπου 5,5 χιλιόμετρα βόρεια – βορειοδυτικά του Βροντάδου. Πρόκειται για εξωποτάμια λιμνοδεξαμενή με εμφανή μεμβράνη. Η χρήση της προορίζεται για κάλυψη μέρους των αναγκών της ΔΕ Ομηρούπολης. Λόγω της εμφανούς μεμβράνης και της περίφραξης, η λιμνοδεξαμενή χαρακτηρίζεται ως έχουσα αρνητική βιολογική αξία. Βρίσκεται εντός των ορίων περιοχής Natura που έχει χαρακτηριστεί σημαντική για τα πουλιά.
Πηγή και έλος Δελφινίου

Ο υγρότοπος της πηγής και έλους Δελφινίου (CHI037) βρίσκεται περίπου 1,2 χιλιόμετρα βόρεια του οικισμού της Λαγκάδας. Πρόκειται για παράκτιο έλος, το οποίο έχει δημιουργηθεί από την αλληλεπίδραση ενός χειμάρρου, μιας πηγής (που συνδέεται με την κοίτη του χειμάρρου περίπου 250 μέτρα από την εκβολή του) και ενός στενού θαλάσσιου κόλπου. Η έκταση του υγρότοπου στο παρελθόν ήταν πολύ μεγαλύτερη, αφού ουσιαστικά αποτελούσε ένα ενιαίο έλος με τον παρακείμενο υγρότοπο του έλους Δελφινίου από τον οποίο διαχωρίστηκε μέσω των στρατιωτικών εγκαταστάσεων που δημιουργήθηκαν ενδιάμεσά τους και οι οποίες άλλαξαν, τόσο την υδρολογία, όσο και την έκταση των δύο αυτών υγρότοπων. Στο τμήμα που εκφορτίζονται τα πηγαία ύδατα λειτουργούσε παλιός νερόμυλος, απομεινάρια του οποίου υπάρχουν ακόμα και σήμερα. Επιπρόσθετα, ένα μικρό φράγμα από σκυρόδεμα εγκλωβίζει ποσότητα του ρέοντος ύδατος με σκοπό την άρδευση των γύρω καλλιεργειών. Το ανάντη τμήμα του υγρότοπου (από την πηγή μέχρι το στρατόπεδο) χαρακτηρίζεται από αναβλύσεις που σε συνδυασμό με τις υπερχειλίσεις του χειμάρρου έχουν δημιουργήσει έναν βουρλώνα, ο οποίος ωστόσο σε μεγάλα τμήματά του έχει επιχωματωθεί. Η βλάστηση είναι κυρίως υπερυδατική των υγρών λιβαδιών με βούρλα (Juncus ssp.) και δευτερευόντως θαμνώδης με λυγαριές, πικροδάφνες και αλμυρίκια, αλλά και αλοφυτική σε μικρό τμήμα της εγκιβωτισμένης εκβολής. Ένα σημαντικό στοιχείο για την χλωρίδα του υγρότοπου και της ευρύτερης περιοχής είναι και η ύπαρξη διάσπαρτων ατόμων φοίνικα του Θεόφραστου (4-5 άτομα εκ των οποίων τα δύο βρίσκονται μέσα στα όρια του υγρότοπου). Οι δραστηριότητες στην λεκάνη απορροής είναι σχετικά ήπιες με κυρίαρχες τις δενδρώδεις καλλιέργειες.












ΠΗΓΗ:http://www.aplotaria.gr/chios-wet-lands/ , youtube.com   

10 σχόλια:

  1. Καλημέρα πολύ ενημερωτική ανάρτηση! Δεν ήξερα πως υπήρχαν τόσοι! Καλή συνέχεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλό Μήνα Υγεία Ευτυχία :)Καλό μεσημέρι Μαίρη ! :) Στα νησιά το νερό είναι πολύτιμο αγαθό , γιατί είναι περιορισμένες οι πηγές . Οπότε κάθε στοιχείο ύπαρξης νερού αποτελεί σημαντικό πόρο για την ανάπτυξη και την ποιότητα ζωής στο νησί .
      Οι υγρότοποι της Χίου που παρουσιάζονται στην ανάρτηση περιλαμβάνονται λιμνοδεξαμενές , φράγματα έργα ανθρώπινης παρέμβασης για να μη χάνεται το νερό .
      Οφείλουμε όμως να τους γνωρίζουμε και να φροντίζουμε για την ύπαρξη τους , ώστε να διατηρηθούν .
      Ευχαριστώ για την επίσκεψη , εύχομαι ένα ήρεμο κυριακάτικο απόγευμα :)

      Διαγραφή
  2. Δυστυχώς το φαινόμενο αυτό της καταστροφής των υδροβιότοπων έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Μια περίπτωση που γνωρίζω προσωπικά είναι του υδροβιότοπου της Ψάθας Βιλίων. Θυμάμαι πώς ήταν η περιοχή την εποχή που δεν υπήρχε δρόμος και δεν πάταγε άνθρωπος και είδα πώς κατάντησε τα τελευταία χρόνια. Αν δεν απατώμαι 200 είδη μεταναστευτικών πουλιών έβρισκαν εκεί ξεκούραση και τροφή.
    Κάνεις πολύ καλά και σ' ευχαριστούμε που μας ενημερώνεις για όλα αυτά Κυριακή μου. Αμφιβάλω αν και οι ίδιοι οι κάτοικοι της Χίου γνωρίζουν όλους τους υδροβιότοπους του νησιού και την αξία τους για το περιβάλλον.
    Καλά να περνάς.
    Πολλά φιλιά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μαρία μου καλό μεσημέρι και καλό μήνα ! :) Ευχαριστώ πολύ για την ενημέρωση σχετικά με τον υδροβιότοπο της Ψάθας Βιλίων παρακολούθησα βίντεο κατά μήκος της ακτής υπάρχουν ομπρέλες , σκάφη στη θάλασσα . Ελπίζω να μη εξαφανιστεί εντελώς !!
      Οι υγρότοποι των νησιών είναι πολύτιμοι ακριβώς να διατηρηθούν τα οικοσυστήματα και ο τόπος να είναι βιώσιμος για τους ανθρώπους .
      Ευχαριστώ εύχομαι να χαρείς την άνοιξη !!Καλό κυριακάτικο απόγευμα :)

      Διαγραφή
  3. Κυριακή μου,
    μένω έκπληκτος από την ομορφιά και τη σημασία αυτής σου εδώ της ανάρτησης.
    Πόσα πράγματα τώρα έμαθα και είδα μέσα από την ανάρτηση εδώ.
    Ολάκερος παράδεισος η Χίος αλλά και πόσα προβλήματα.
    Μπράβο Κυριακή για το θέμα σου.
    Την καλησπέρα μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Γιάννη Pit !! Kαλό Μήνα :)Η Χίος είναι ξεχωριστή για τη βιοποικιλότητα τα μαστιχόδεντρα , τις ορχιδέες πολλά φυτά . Είναι ευκαιρία να γνωρίσουμε τους νησιώτικους υγρότοπους αυτή η ανάρτηση περιλαμβάνει όλο το νησί της Χίου .
      Πριν 2-3 χρόνια είχα παρουσιάσει υδροβιότοπους Λέσβου , Πάρου - Αντιπάρου . Ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια , εύχομαι ένα όμορφο κυριακάτικο βράδυ :)

      Διαγραφή
  4. Καλησπέρα Κυριακή! :)
    Δεν έχω πάει ποτέ... ολόκληρος παραδεισος.... κρίμα για την κακή ανθρώπινη επέμβαση... μας τιμά και δεν το τιμάμε...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρετε Λυγερή ! :)Καλό Μήνα !
      Μακάρι να έρθει η κατάλληλη στιγμή να την επισκεφθούμε γιατί ούτε εγώ έχω πάει .
      Αξίζει όλοι να γνωρίζουμε την πραγματική αξία του φυσικού περιβάλλοντος και να φροντίζουμε για αυτό το σκοπό . Ευχαριστώ καλό βράδυ ! :)

      Διαγραφή
  5. Το μόνο που ξέρω για τη Χίο ειναι η μαστίχα Χίου
    δε πήγα Χίο
    πήγα σε κάποια μέρη της Ελλάδας μας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα Δελφινάκι:) Η φύση της Χίου με τις ορχιδέες , τα μαστιχόδεντρα , τις ελιές , τις αμυγδαλιές , το γλυκάνισο και πολλά είδη φυτών είναι ξεχωριστή . Κάθε γωνιά της Έλλάδας είναι όμορφη , αξίζει να την επισκεφθούμε όλοι μας .
      Ευχαριστώ να περάσεις όμορφα το απόγευμα σου :)

      Διαγραφή